Een innovatief, goed samengesteld horeca-aanbod in winkelcentra geeft de bezoeker een completere winkelbeleving en stimuleert de consument om terug te komen. Dit blijkt uit een omvangrijk onderzoek van CBRE onder 22.000 consumenten uit 22 landen.

Vastned kocht voor 16,2 miljoen euro twee high street shops in Le Marais in Parijs. Door deze acquisitie groeit het cluster premiumcity-highstreetshops van Vastned in Parijs naar 136 miljoen euro. De grootste unit is verhuurd aan het Original-label van het bekende internationale sportmerk Adidas. Adidas Original huurt in totaal 300 m2 verdeeld over de begane grond en het souterrain. Suite.341 huurt de andere winkelunit van 100 m2. Suite.341 is een conceptstore van de Franse SMPC group, waar de drie high-end fashionmerken Sandro, Maje en Claudie Pierlot worden verkocht.

De activiteiten op bedrijventerreinen vertegenwoordigen rond 35 procent van de nationale economie en 30 tot 35 procent van de totale werkgelegenheid in Nederland. Maar het gaat niet goed met bedrijventerreinen. ‘We maken onvoldoende gebruik van de economische kansen op bedrijventerreinen en dus banengroei’, aldus Theo Föllings, voorzitter van de Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN). De SKNB roept markt én overheid op zich achter de Agenda Bedrijventerreinen 2015-2025 te scharen, waarin de knelpunten staan opgesomd. Deze moeten worden opgelost om de markt voor bedrijventerreinen weer gezond te maken, voor meer economische output en banen.

De groei in e-commerce heeft de afgelopen drie jaar geresulteerd in vijf miljoen vierkante meter aan nieuwe distributiecentra in Europa. Dat staat in een rapport van Prologis. De vraag naar vastgoed levert ook een sterke groei aan banen op, vooral in de logistieke hotspots (Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland). Het onderzoek laat zien hoe complementaire bedrijfstakken, zoals logistiek vastgoed, blijven profiteren van de groei in e-commerce. Elke miljard euro meer aan e-commerce-omzet leidt tot 77.000 m² extra logistiek vastgoed. Prologis ziet een verdubbeling van de e-commerce-omzet tot 400 miljard euro in 2019.

Ibus heeft na plaatsing van een nieuw fonds de aankoop afgerond van een portefeuille bedrijfsgebouwen in Nederland. De totale waarde bedraagt 12,5 miljoen euro. De investering betreft een portefeuille met diverse bedrijfsruimtes, kleinschalige kantoorunits en een logistieke hal in het midden en zuiden van het land. De beoogde looptijd is ongeveer drie jaar en het verwachte rendement is 17 procent op jaarbasis.

De Amerikaanse woninginvesteerder en assetmanager Greystar koopt Campus Diemen Zuid, van initiatiefnemers Snippe Projecten, Van Wijnen en Ramphastos Investments van belegger Marcel Boekhoorn. Campus Diemen Zuid is de grootste zelfvoorzienende Nederlandse studentencampus naar Amerikaans model. Het complex in Diemen Zuid bestaat uit vijf gebouwen met 939 appartementen (circa 27.000 m² GBO) en circa 4.650 m² commerciële ruimte. De verkoop vormt de grootste beleggingstransactie in studentenhuisvesting in Nederland tot nu toe.

Bouwfonds Investment Management (IM) wordt niet verkocht. Dat heeft Rabo Vastgoedgroep in een brief aan haar relaties laten weten. De verbeterde markt speelt daarbij een rol. In de markt werd algemeen aangenomen dat de (vastgoed)vermogensbeheertak elk moment kon worden verkocht. Dat Rabobank nu afziet van verkoop is mede ingegeven door de gewijzigde marktomstandigheden. ‘De uitkomst van de strategische heroriëntatie is dat we op dezelfde weg verder gaan. De positieve marktomstandigheden hebben daaraan bijgedragen. Maar ook zeker speelt mee dat hiermee de belangen van onze beleggers het beste zijn gewaarborgd’, aldus woordvoerder Leonie Rikken.

Bedrijven in de sector Technologie, Media & Telecommunicatie (TMT) worden steeds meer bepalend voor de dynamiek in de Nederlandse kantorenmarkt. Dat meldt CBRE op basis van eigen onderzoek. De vastgoedadviseur noemt de TMT-sector een van de snelst groeiende en productiefste bedrijfstakken in Nederland en verwacht dat die groei aanhoudt. Start-ups worden gefaciliteerd door initiatieven zoals de StartupDelta, terwijl bestaande bedrijven steeds sneller kunnen groeien door de beschikbaarheid van financiering. Het afgelopen jaar verdubbelde de kantooropname van de sector naar 20 procent van het landelijke totaal. Daardoor is de zakelijke en financiële dienstverlening niet meer dominant op de kantorenmarkt.

Overheden, bedrijfsleven en private investeerders geven de kwakkelende luchthaven Maastricht Aachen Airport een stevige impuls met een totale investering van enkele tientallen miljoenen euro’s. Zo zal VolkerWessels ruim tien miljoen euro investeren in een nieuw hotel met negentig kamers. Een private investeerder wil een extra vliegtuighangar (6 miljoen euro) realiseren en de Provincie Limburg heeft concrete plannen om de passagiersterminal een facelift te geven (1,5 miljoen euro). Bovendien wil het provinciebestuur de moderne vrachtloods aankopen (7,55 miljoen euro) en die vervolgens marktconform verhuren aan de nieuwe exploitant van de luchthaven.

De oudste gevangenis van Nederland (1822), de Blokhuispoortgevangenis in Leeuwarden, wordt straks volledig op basis van duurzame energiebronnen verwarmd. In samenwerking met het ministerie van OCW investeert eigenaar BOEi ongeveer 3,5 miljoen euro in een biomassacentrale. De gemeente Leeuwarden levert de biomassa. Ongeveer 75% van al het snoeiafval uit de gemeente is hiervoor nodig.

Hoewel de regering nu overweegt tegen het zogenoemde klimaatvonnis in beroep te gaan, heeft de rechter de Nederlandse overheid natuurlijk niet voor niets op de vingers getikt. De verduurzaming is in Nederland nog onvoldoende op stoom gekomen. Om uiteindelijk in 2020 de klimaatdoelstellingen toch te halen, is het bouwen van energieneutrale bedrijfspanden en vooral het verduurzamen van bestaand vastgoed noodzakelijk.

De omzet in de bouw lag in juni bijna een kwart hoger dan in dezelfde maand vorig jaar, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De stijging, van ruim 23 procent, betekent de grootste omzetstijging van de laatste tien jaar. De grootste toename noteerde het CBS bij de afwerkingsbedrijven (36,6 procent) en de woning- en kantorenbouwers (34,6 procent). Ook de gespecialiseerde aannemers deden het met een omzetgroei van 24 procent goed. De installatiebranche zag de omzet in juni met bijna 18 procent toenemen.

FIABCI, de internationale onroerend goed federatie, ondersteunt de wens om tot grotere consistentie en transparantie te komen op mondiale vastgoedmarkten. Daarom is nu een code in de maak die mondiaal moet worden toegepast. Een groeiende coalitie van bijna vijftig organisaties uit de hele wereld heeft een eerste stap gezet op weg naar een ethische code. Deze week werden de namen bekendgemaakt van een tiental mensen die een commissie vormen die de eerste internationale ethische code voor vastgoedprofessionals gaat schijven.

Een toenemend aantal wereldwijde producenten overweegt relocatie naar Europa als gevolg van wereldwijd stijgende kosten voor productie en bedrijfsvoering. Stijgende loonkosten in China, het grootste productieland ter wereld, maken andere landen zoals bijvoorbeeld Maleisië en Vietnam aantrekkelijker voor de productie-industrie. Maar ook de Europese markten komen hierdoor weer terug in beeld.

Nederlandse woningen en gebouwen bedreigen de volksgezondheid door een te eenzijdige focus op energiebesparing. Daarvoor waarschuwt Beate Bouwman, van het instituut voor bouwbiologie in de Benelux (IBB). ‘Ook het RIVM heeft te weinig oog voor gezond wonen. Men roept het wel: gezond binnenklimaat! Maar nog steeds gaat de aandacht volledig uit naar energiebesparing en het luchtdicht maken van woningen. Hierdoor komen natuurlijke bouwmaterialen met goede eigenschappen totaal niet in beeld.’

De bedrijvigheid in de agrarische sector werd in het eerste halfjaar vooral bepaald door een aanzienlijke vraag naar grond. Dat blijkt uit de halfjaarcijfers van NVM-vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed (A&LV). Met hun grotere vraag naar grond sorteren agrariërs voor op de toekomst. Ze willen verzekerd zijn van voldoende hectaren grond om hun bedrijfsactiviteiten voort te zetten en waar mogelijk uit te breiden. Als gevolg van het afschaffen van de melkquota per 1 april 2015 en de invoering van de Melkveewet met ingang van 1 januari 2015 nam de vraag naar agrarische grond in Nederland gedurende de eerste zes maanden van 2015 sterk toe. Melkveebedrijven die wilden groeien, kochten grond bij in reactie op de voorgestelde grondgebonden maatregelen.

Het Turkse bouwbedrijf Renaissance Construction wil bouwbedrijf Ballast Nedam voor 30 miljoen euro overnemen. Dat hebben beide bedrijven woensdag 22 juli voorbeurs bekend gemaakt. De overname wordt gesteund door het bestuur en de commissarissen van Ballast Nedam. Na de succesvolle afwikkeling van het bod zal Renaissance Construction een kapitaalinjectie doen aan Ballast Nedam van 30 miljoen euro. Dat gebeurt door middel van een claimemissie ter waarde van 20 miljoen euro en een onderhandse plaatsing van aandelen of certificaten ter waarde van 10 miljoen euro tegen een marktconforme korting.

Gemeenten moeten hun grondbeleid herzien op basis van realistische gegevens, ook als dat tot een negatieve vermogenspositie leidt, zich niet als projectontwikkelaars gedragen en zich beperken tot hun publieke taak. Dat stelt de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) in het advies Grond, geld en gemeenten. Met dit advies volgt de raad de aanbevelingen van de Neprom. De gemeenten hebben zich in het verleden te gemakkelijk rijk gerekend met grondexploitaties en hebben daarbij te veel risico genomen. De verliezen op de grondexploitatie hebben niet alleen te maken met te risicovolle grondaankopen van gemeenten. De economische crisis zorgde voor vraaguitval, en Rijk en provincie hebben in veel gevallen gemeenten teveel gestimuleerd om plannen te ontwikkelen.

Met de verwerving van een controlerend belang in G&S Vastgoed versterkt bouwconcern VolkerWessels zijn positie in het hogere segment van de Amsterdamse ontwikkelmarkt. G&S Vastgoed zag het levenslicht in 1978 en ontwikkelde aanvankelijk vooral kantoorgebouwen in Amsterdam-Zuidoost. Het zouden er 65 worden, veelal op risico gebouwd. Kort voor de millenniumwisseling verlegde de vastgoedonderneming haar aandacht naar Mahler4 op de Zuidas. In dat deelgebied ontwikkelde G&S in een consortium met ING en Fortis 230.000 m2, waarvan 180.000 m2 kantoor, 30.000 m2 woningen en 20.000 m2 voorzieningen.

De Adviescommissie Detailhandel heeft eind juni voor het eerst vergaderd in Den Haag. De commissie is een nieuw instrument van de provincie Zuid-Holland tegen de leegstand van winkels. De commissie beoordeelt of gemeenten de behoefte aan nieuwe detailhandelsontwikkelingen voldoende hebben aangetoond, de plannen het woon- en leefklimaat niet onevenredig aantasten en er geen onaanvaardbare leegstand ontstaat. Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra stelt dat de commissie ongetwijfeld zal bijdragen aan realistische detailhandelsplannen en een sterke detailhandelsstructuur in Zuid-Holland.

‘Amsterdam moet schoon schip maken met het erfpachtstelsel. Het systeem moet transparanter en eenvoudiger’, concluderen hoogleraren van de Grondwaardecommissie Eeuwigdurende Erfpacht. De commissie heeft hierover een advies aan de gemeenteraad uitgebracht. De huidige werkwijze is onduidelijk en kostbaar, omdat die tot veel bezwaarprocedures leidt als een erfpachtperiode afloopt en de gemeente het nieuwe erfpachtbedrag, de zogeheten canon, voor de erop volgende periode vaststelt. De gemeente wil het systeem nu hervormen. Amsterdammers krijgen in de toekomst de mogelijkheid om de erfpacht eeuwigdurend af te kopen. Erfpachters kunnen kiezen voor een vast jaarlijks bedrag of een lager canon dat jaarlijks wordt verhoogd op basis van inflatiecorrectie. De derde mogelijkheid is eenmalige afkoop.

De Fred is de naam van het nieuwbouwproject van Provast op de Amsterdamse Zuidas. Het project aan de Fred. Roeskestraat is verdeeld over drie appartementengebouwen en bestaat uit 67 koopappartementen en 110 vrije sector huurappartementen. Provast zorgt met De Fred voor een transformatie van het gebied dat hiermee een mix van wonen, kantoren, onderwijsfuncties en voorzieningen wordt.

De afgelopen vijf jaar is 1,8 miljoen vierkante meter aan Nederlandse kantoren getransformeerd en 0,5 miljoen vierkante meter gesloopt, zo blijkt uit onderzoek van JLL. Uit het rapport blijkt dat transformatie mogelijk kansen biedt. Door samenwerking tussen marktpartijen en lokale overheden worden steeds meer transformatie- en sloopkansen benut. Zo is er in de afgelopen vijf jaar ruim 1,8 miljoen vierkante meter kantoorruimte getransformeerd. Slechts 18,3 procent (330.000 m2) hiervan was in de kleine steden. Door de transformatiemogelijkheden in vooral de grote steden is de restwaarde hier gestegen van 600 euro per m2 naar 700 euro per m2. In de kleine steden daalde de restwaarde naar een niveau van 400 euro per m2, nog ver boven de grondwaarde, die doorgaans 200 tot 250 euro per m2 is.

'De ontwikkeling is nog volop gaande, maar wij gaan ervan uit dat 3D geprinte gebouwen of onderdelen over zo’n tien jaar de trend worden', zegt business development manager Alma Krug van Heijmans Technology. Krug is een van de sprekers tijdens het seminar 'Innovatieve veranderingen in het vastgoed' over nieuwe vormen van aanbesteding, research en ontwikkeling in de vastgoedsector. Binnen Heijmans Technology richt zij zich onder andere op de verdienmodellen van de toekomst. 'Als je kijkt naar de vernieuwingen in de automotivebranche is er een enorm verschil met de bouwsector. Wij onderzoeken welke innovatieve producten marktpotentie hebben en welke rol wij hierin als bouwer kunnen krijgen.'

‘Organisaties die hun aanbesteding duurzaam aanpakken, krijgen hier uiteindelijk niet alleen een gebouw voor terug, maar veel nieuwe inzichten en innovatieve samenwerkingen. Met als resultaat een vooraanstaand duurzaam vastgoedconcept.’ Dit zegt procesarchitect Noor Huitema van adviesbureau Copper8. Zij betoogt dat het realiseren van duurzame concepten vraagt om een andere manier van werken, samenwerken en rekenen. Dit begint bij het stellen van een ander soort vraag en het ontwerpen van een nieuw aanbestedingsproces. ‘Een duurzame aanbesteding is gericht op samenwerking. Als opdrachtgevers het lef hebben om een open vraag te stellen ontstaat een dialoog met de markt waar een organisatie echt iets aan heeft. Dit stimuleert innovatie en werkt veel beter dan het vragen naar kant-en-klare oplossingen.’

Gemeenten hebben een voorbeeldfunctie als het gaat om het energieneutraal maken van hun vastgoed. ‘Pas op het moment dat ze daar zelf serieus mee aan de slag gaan, kunnen zij bedrijven en organisaties binnen de gemeentegrenzen stimuleren om hun kantoren te verduurzamen.’ Dat zegt Wytze Kuijper, aanjager bij Kantoor vol Energie. Om gemeenten te begeleiden en inzicht te geven in de voordelen van een energie neutrale huisvesting voor de eigen organisatie, organiseert Kantoor vol Energie nu zogenoemde werksessies.

Langzaamaan verandert de Nederlandse kantorenmarkt. Bedrijven vestigen zich bij elkaar om te profiteren van elkaars kennis en kunde. Deze samenhang geeft meerwaarde aan het gebied, wat het voor andere bedrijven vaak weer aantrekkelijk maakt. In de eerste drie maanden van 2015 is 269.000 m2 kantoorruimte opgenomen. Opvallend genoeg is verhoudingsgewijs de opname in de grote steden gedaald. Zo blijkt uit de eerste kwartaalrapportage Sprekende Cijfers Kantorenmarkten 2015 van Dynamis.

Zonneparken zijn populair in Nederland, maar vanwege de lange levensduur van ruim 25 jaar zijn deze vaak niet gewenst op grond waar de gemeente een bedrijventerrein wil vestigen. Zonde, want op deze terreinen kunnen zonneparken een goede oplossing bieden zolang deze braak liggen. Om hierop in te spelen lanceert zonne-energie specialist vanAtotZon een transformeerbaar modulair zonnepark met lokaal hergebruik. De zonneparken kunnen tijdelijk, 5 tot 15 jaar, worden gebruikt.

Meijer Realty Partners en asset manager CQS hebben Haaglanden Megastores van ING gekocht. Daarmee is ING van een hoofdpijndossier verlost. De verkoopprijs ligt volgens het kadaster op €66 miljoen. MRP en CQS hebben zich voor de aankoop verenigd in HS Retail. ING Vastgoed Ontwikkeling kocht Haaglanden Megastores in 2008 van het Duitse HFS voor €135 miljoen. Het winkelcentrum kampte met grote leegstand en ING herontwikkelde het. Die herontwikkeling is maar ten dele gelukt: nog steeds is ongeveer een derde van de winkelruimte niet verhuurd. Door ook winkels kleiner dan 1000 m² toe te laten, moet hier verandering in komen.

De Pieter van Vollenhovenprijs voor herbestemming gaat in 2015 naar De Hallen in Amsterdam. Voor het herbestemmingsproject zal André van Stigt de prijs in ontvangst nemen. Onlangs werd het project ook bekroond met de Europa Nostra Prijs. Na langjarige leegstand is de voormalige tramremise herontwikkeld tot een centrum voor cultuur, mode en ambachten van 16.000 m2, plus 6.000 m2 parkeergarage en een stalling voor 600 fietsen.

JLL is voor het achtste achtereenvolgende jaar opgenomen in de lijst van World’s Most Ethical Companies van het Ethisphere Institute, een organisatie op het gebied van ethische bedrijfsvoering. JLL is het enige vastgoedbedrijf dat acht keer op rij is genoteerd. Overigens staat ook CBRE dit jaar op de lijst van Ethisphere Institute. De mate van ethiek wordt bepaald op basis van het programma voor corporate ethics and compliance (35 procent), corporate citizenship en verantwoordelijkheid (20 procent), een ethische bedrijfscultuur (20 procent), governance (15 procent) en leiderschap, innovatie en reputatie (10 procent).

‘Het herstel van de Europese economie zal geleidelijk sterker worden. Dat leidt tot banengroei en meer vraag naar vastgoed.’Dat voorspelt Deutsche Asset & Wealth Management in zijn strategische visie. De vermogensbeheerder van Deutsche Bank verwacht stijgende huurinkomsten nu de vraag naar vastgoed het aanbod overtreft. Gemiddelde rendementen op vastgoedbeleggingen zullen over de komende twee jaar rond 10 procent bedragen. Vooral de zuidelijke markten zullen het goed doen, doordat de huren daar na een lange periode weer een gezonde groei laten zien.

Lone Star Funds heeft voor 58,76 miljoen euro kantoorgebouw Init in Amsterdam verworven. Pramerica Real Estate Investors kocht het in 2007 nog voor 100,1 miljoen euro. Dat blijkt uit gegevens van het Kadaster. In het kantoor van 34.000 m2 verhuurbare vloeroppervlakte aan de Czaar Peterstraat is onder meer uitgever De Persgroep met zijn titels Volkskrant, Trouw en Het Parool gevestigd. Volgens databureau Officerank bedraagt de leegstand in het kantoor 22 procent. De akte van levering is op 9 april de notaris gepasseerd.

Dit blijkt uit de studie van EIB en MSCI uitgevoerd in opdracht van IVBN. Hierin wordt geconcludeerd dat wanneer de omstandigheden verder verbeteren, zorgvastgoed kan uitgroeien tot een volwaardige categorie in de vastgoedportefeuille van institutionele beleggers. Zo biedt een terugtrekkende overheid meer ruimte voor beleggers om toe te treden. In combinatie met een aantrekkende vraag en een verouderd aanbod, maakt dat zorgvastgoed tot een interessante (groei)markt.

De participanten in het Zakelijk Hypothekenfonds van Syntrus Achmea hebben het verstrekkingsmandaat verhoogd van enkele tientallen miljoenen euro’s naar 150 tot 200 miljoen euro. Syntrus Achmea Real Estate & Finance heeft zo fors meer geld beschikbaar voor de financiering van winkels, kantoren en huurwoningen. 'De pensioenfondsen die wij bedienen, zien dat er weer licht gloort aan het einde van de tunnel', zegt manager Hugo Ouwehand van het Zakelijk Hypothekenfonds. 'De markt bodemt uit. In combinatie met de lage rente die pensioenfondsen krijgen op staatsobligaties leidt dat tot een vraag naar uitbreiding in zakelijke hypotheken.

Groothandelsgebouwen, exploitant van het Groot Handelsgebouw (110.000 m2) in Rotterdam, heeft een niet-bindend indicatief overnamebod ontvangen van rond de 149 miljoen euro van een ‘gegoede marktpartij’. De hoogte van het indicatieve bod op het gebouw ligt op het niveau van de ultimo 2014 vastgestelde getaxeerde waarde van het Groot Handelsgebouw. Die waarde is bepaald op 148,890 miljoen euro.

Zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers zijn van mening dat de installatiesector een belangrijke rol dient te vervullen in het gezonder maken van gebouwen. Daarbij speelt proactiviteit richting de eindgebruiker een belangrijke rol. Dit blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy dat is uitgevoerd in opdracht van Building Holland onder ruim 400 bouwprofessionals, bestaande uit opdrachtgevers en opdrachtnemers.

Beleggingen in logistiek en industrieel vastgoed in Europa bereikten in 2014 een recordhoogte van 21,1 miljard euro: 28 procent meer dan de 17 miljard die in 2013 werd gerealiseerd. Dat meldt Jones Lang LaSalle. Alleen al de beleggingen in het laatste kwartaal bereikten een opzienbarende omvang van 8,2 miljard euro, wat een nieuw kwartaalrecord betekent. In de twee grootste markten, die van het Verenigd Koninkrijk en Duitsland (respectievelijk 8,2 miljard en 3,6 miljard euro), werden vorig jaar nationale records gebroken, vooral dankzij een hausse aan portfoliotransacties. Ook in Tsjechië, Polen en Zwitserland werden nieuwe jaarrecords gevestigd.

Onderzoek van de Amsterdam School of Real Estate (ASRE) heeft uitgewezen dat het wisselen van taxateur leidt tot een negatief effect op de waardering van beleggingsvastgoed. De onderzoekers Ytzen van der Werf en Fred Huibers vonden een significant verschil van -8,8% in de kantorensector in de afgelopen periode die zich kenmerkte door dalende vastgoedprijzen (2008-2103). Bij winkels en woningen is ook een negatief effect gemeten maar niet significant.

Retailers en vastgoedeigenaren willen actuele huurprijzen invoeren. Daarbij wordt de huurprijs niet langer gebaseerd op het huurprijsniveau in een winkelstraat van de afgelopen vijf jaar maar op de actuele marktsituatie. Dat zegt IVBN-voorzitter Frank van Blokland in een toelichting op de op 17 maart gepubliceerde Retailagenda van het ministerie van Economische Zaken. Het ministerie stelt hierin dat winkelgebieden compacter en aantrekkelijker moeten worden. ‘Nu staat 7,5 procent van de winkels leeg en bestaat 30 procent van het winkeloppervlak uit overcapaciteit.’ Zo zijn in de agenda met vijftig middelgrote en kleine gemeenten RetailDeals gesloten, moeten er marktconforme winkelhuren komen en dient er ruimte te komen om winkels te combineren met horeca.

Alkmaar is vandaag een bijzondere ontwikkeling rijker dat de aanjager vormt van nieuwe initiatieven op de Noord-Hollandse automarkt. Pitstop Alkmaar, gelegen aan de Helderseweg in Alkmaar, moet hét knooppunt worden van de automotive sector. De basis van deze voormalige kantorenlocatie wordt gevormd door het gloednieuwe Experience Center van Peugeot en Citroën. Er omheen worden door Thunnissen Select Projecten 5000 m2 aan kavels verkocht voor bedrijven die actief zijn in de automotive- en mobiliteitssector.

Verzekeraar Generali heeft zijn Nederlandse vastgoedportefeuille op de markt gebracht. Het gaat in totaal om 41 panden met een totale waarde van naar verluidt 275 miljoen euro. De portefeuille bestaat voor vijftig procent uit retail, dertig procent uit kantoren en twintig procent uit woningen. Het is de bedoeling dat de portefeuille in één keer wordt verkocht. Met de opbrengst van de verkoop wil Generali Vastgoed blijven investeren in Nederlandse vastgoedcomplexen.

In voormalig industriegebied Buiksloterham in Amsterdam-Noord komen er de komende jaren 3.500 woningen en 200.000 m² werkruimte bij. De ontwikkeling van het gebied gaat op een volledig nieuwe manier, namelijk ‘circulair’. Dit betekent dat er zoveel mogelijk (bouw)materialen en grondstoffen worden hergebruikt, er veel ruimte komt voor elektrische auto’s en dat bewoners en bedrijven in het gebied hun eigen energie kunnen opwekken.

Met een zeer sterk vierde kwartaal heeft 2014 voor een nieuw record aan beleggingstransacties gezorgd sinds het uitbreken van de crisis, zo bericht ING. Het totaal van ongeveer €10 miljard aan vastgoedtransacties betekent een stijging van ongeveer 80% ten opzichte van 2013.

De Vereniging Raad voor Onroerende Zaken (ROZ) presenteerde onlangs de ingrijpend vernieuwde ROZ-model-huurovereenkomst kantoorruimte en andere bedrijfsruimten. Het nieuwe model is volgens ROZ transparanter, bevat duidelijk gemarkeerde keuzes en is over het geheel genomen evenwichtiger geworden. Bij het opstellen van de nieuwe modelovereenkomst zijn vertegenwoordigers van een groot aantal partijen betrokken geweest, waaronder huurrecht-advocaten, makelaars commercieel vastgoed en vastgoedmanagers namens branchevereniging VGM NL. Daardoor was er beter zicht op consequenties van de wijzigingen.

De Nederlandse kantorenmarkt toont voor het eerst in jaren weer een opwaartse lijn. Naast een enorme groei van het beleggingsvolume waren vorig jaar ook in de gebruikersmarkt de eerste tekenen van herstel zichtbaar. Dit blijkt uit de Office MarketView 2014 van vastgoedadviseur CBRE. ‘De vooruitzichten zijn goed. Wij verwachten een blijvende interesse van beleggers. En een verdere stijging van de opname van kantoorruimte als gevolg van de economische groei en toename van werkgelegenheid in kantoren in Nederland’, aldus CBRE.

PGGM voert haar vastgoedinvesteringen op de Londense markt drastisch op. Samen met de Britse verzekeraar Legal & General Capital heeft zij een joint-venture opgezet. Het investeringsvehikel krijgt een startkapitaal van ongeveer  £ 375 (€500) miljoen. Dit is door een woordvoerder van PGGM bevestigd. Dit is de tweede grote stap die de pensioenbelegger in korte tijd op de kantorenmarkt van Londen zet. Begin januari kondigde PGGM  de overname aan van de Bishopsgate Long Term Property Fund Unit Trust voor circa £ 370 mln. PGGM heeft nu in beide beleggingsvehikels in Londen een meerderheidsbelang.

Opvallende cijfers bij Cushman & Wakefield. De vastgoedadviseur publiceerde een rapport met hun jongste analyse over de beleggingsmarkt in Nederland en Londen. Opvallende punten voor Nederland: het marktaandeel internationale beleggers in Nederland is 62 procent, kantoren zijn de populairste beleggingsklasse, het volume winkelvastgoedbeleggingen verdubbelde en woningbeleggingen bereikten het hoogste niveau ooit. Bovendien kan de beleggingsmarkt in Nederland dit jaar met twintig procent groeien.

ASR Vastgoed Vermogensbeheer heeft een vijfde plaatsing afgerond voor het in 2011 gelanceerde ASR Dutch Prime Retail Fund. Een vooraanstaande Aziatische investeerder investeert 250 miljoen euro in het Nederlandse winkelfonds. Het totale geplaatste externe kapitaal in het fonds is daardoor gestegen tot meer dan 785 miljoen euro.

Ook bij aantrekkende economische groei zal de opname van kantoorruimte in Nederland nooit meer het niveau van voor de crisis behalen en maximaal 1,5 miljoen m² bedragen. Dat zei Jeroen de Bruijn, voorzitter Dagelijks Bestuur van DTZ Zadelhoff, bij de presentatie van het jaarlijkse marktoverzicht in het VastgoedVisierapport. Voor 2014 staat de teller van de kantooropname op 1,064 miljoen m². De Bruijn zei dat het onwaarschijnlijk is dat de kantorenopname het niveau van 2007 (2,4 miljoen m²) bereikt. Dit komt onder andere door het afgenomen aantal transacties, de mindere plaatsgebondenheid van werken gecombineerd met de andere functie van het fysieke kantoor en de breed toegepaste flexfactor.

Door de Amsterdamse erfpachtpraktijk waarbij de grond onder de opstallen eigendom blijft van de gemeente, is erfpacht een beladen onderwerp. Maar erfpachtstructuren waarbij de belegger het eigendom verwerft van grond en opstallen en in plaats van huur een periodieke erfpachtcanon ontvangt van de gebruiker, zijn in toenemende mate een bron om de financiering van vastgoeddeals rond te krijgen.

De Israëlische Aspen Group koopt in samenwerking met haar Nederlandse asset manager APF International een portefeuille van drie kantoorgebouwen in Amsterdam, Hoofddorp en Delft voor circa 53 miljoen euro. Aspen is van plan de Nederlandse portefeuille in kantoren en logistiek verder uit te breiden. Het is in Nederland de eerste aankoop in kantoren. De vastgoedgroep belegt momenteel in Nederland, Duitsland en Zwitserland waarbij het accent ligt op kantoorgebouwen en logistiek vastgoed. De Israëliërs zijn sinds 2009 actief op de Nederlandse markt.

Kroonenberg Groep heeft met Bari Gruppe een langjarig huurcontract gesloten voor de exploitatie van het eerste Nederlandse Element-Hotel aan het Gelderlandplein in Amsterdam. Het hotel wordt gerealiseerd in kantoorgebouw De Veldert van 8.800 m2, eigendom van Kroonenberg. Element Amsterdam zal bestaan uit 160 extended-stay kamers, een 24-uurs fitness centrum en wasserette, een bar, restaurant, dakterras en twee ruimtes voor business en social meetings. Het hotel opent naar verwachting eind 2015 zijn deuren. Element is een formule van Starwood Hotels & Resorts Worldwide. Eind 2017 willen de partners wereldwijd meer dan dertig Element-hotels hebben gerealiseerd.

In de zoektocht naar rendement neemt nu ook de belangstelling voor Nederlandse bouwmarkten en Perifere/Grootschalige Detailhandelsvestigingen toe. Zo koopt particuliere belegger Pinnacle naar verluidt samen met buitenlandse beleggers een portefeuille van €51 miljoen aan bouwmarkten en pdv/gdv-winkels. De portefeuille zou onder meer bouwmarkten (Praxis) in Amsterdam-Zuidoost, Amersfoort en Duiven en pdv/gdv-winkels omvatten. Pim Appel van Appelhoven Vastgoedadviseurs bevestigt dat zijn bedrijf optreedt als adviserend makelaar bij de aankoop, maar wil de identiteit van de kopende partij niet bevestigen. Naar verluidt zou Appelhoven voor de groep beleggers rond Pinnacle de portefeuille nog fors willen uitbreiden. In de markt circuleren prijzen van iets minder dan tien keer de huur voor dit soort portefeuilles.

Alaska Building heeft het gebouw aan de Lange Kleiweg te Rijswijk waar Shell International hoofdkantoor houdt, verkocht aan MMZ Properties. Een koopsom is door partijen niet bekendgemaakt. Volgens het Kadaster is 54,2 miljoen euro betaald. Het kantoorgebouw is in 2010 opgeleverd en bestaat uit twee ondergrondse parkeerlagen voor 369 auto's en negen kantoorlagen. De omvang is in totaal 27.900 m2 VVO. Shell International is de huurder van gebouw Alaska en sloot begin 2014 een nieuwe langjarige huurovereenkomst. Van Gool Elburg Vastgoedspecialisten begeleidde namens Alaska Building de transactie. Vastel uit Amsterdam adviseerde MMZ Properties.

Inretail pleit voor overheidsingrijpen in de winkelvastgoedmarkt. Vastgoedeigenaren moeten ‘de luchtbel van 25 miljard euro fictieve waarde’ afschrijven en de huurprijzen moeten met twintig tot dertig procent omlaag. Inretail directeur Jan Meerman heeft dit voorstel besproken met minister van Economische Zaken Henk Kamp. Inretail, voorheen Detailhandel Nederland, is de grootste brancheorganisatie voor de non-food retailer. Van de Inretail leden huurt veertig procent een winkelpand. ‘Zonder uitzondering’ betalen deze winkeliers volgens Meerman twintig tot dertig procent te veel huur.

3M (Minnesota Mining and Manufacturing) is een internationaal technologiebedrijf met meer dan 50.000 producten en 45 technologieplatforms. opende gisteren op het sciencepark Technopolis in Delft hun nieuwe hoofdkantoor, vol eigen uitvindingen en innovaties.Volgens Hans Vlaminck, research- en development manager 3M Benelux, past het gebouw goed bij de bedrijfsfilosofie van 3M, omdat het open en transparant is. In het gebouw is gebruik gemaakt van een speciale warmte-koudeopslag waarmee het energieverbruik tot vijftig procent wordt verlaagd.

Dunea is sinds begin dit jaar gevestigd in een getransformeerd kantoor aan het Plein van de Verenigde Naties in Zoetermeer. Het drinkwaterbedrijf heeft onder andere zeventig procent bespaard op het energieverbruik, zo meldt het resultaat van de evaluatie naar de duurzaamheid van het kantoor.

Europese banken zijn weer bereid te investeren in onroerend goed. Als gevolg van het toegenomen vertrouwen van de banken en de verbeterde leenvoorwaarden, steeg de waarde van de investeringen in vastgoed in de eerste zes maanden van dit jaar tot 80 miljard euro. Een toename van 25 procent vergeleken met de eerste helft van 2013. Dit blijkt uit Europees onderzoek van KPMG onder zeventig banken waarin gevraagd werd in hoeverre deze open staan voor financiering van onroerend goed in Europa. Banken in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk waren goed voor 70 procent van het totale volume. Veel banken blijken echter nog steeds bezig met het repareren van hun balansen na de zware verliezen die zij tijdens de kredietcrisis hebben geleden. Het oplossen van problematische leningportefeuilles heeft voor een meerderheid van hen dan ook nog prioriteit.

Ahold stoot non-core vastgoed af om zich te kunnen focussen op haar kernactviteit: gemak bieden aan de consument. Ahold heeft recentelijk 85 woningen boven Nederlandse supermarkten in een tender verkocht aan particuliere belegger UMW Vastgoed. Eerder dit jaar verkocht Ahold winkelcentrum Miro Center in Enschede voor €28,3 miljoen het investeringsbedrijf van de familie Blokker. De inzet van vastgoed wordt voor Ahold steeds complexer. Het afstoten van non-core activiteiten betekent niet dat Albert Heijn minder actief zou zijn op vastgoedgebied, integendeel. Op dit moment zijn in Nederland twaalf nieuwe Albert Heijns in voorbereiding. In België heeft Albert Heijn al op bijna dertig locaties winkels geopend, eind 2016 moeten dat er vijftig zijn. Ook in Duitsland wil Albert Heijn verder expanderen.

Kosten verduurzaming belangrijker dan rendement. Verduurzaming van vastgoed loont. Samenwerking tussen beleggers, huurders en aannemers werpt vruchten af. Niettemin kijken gebouweigenaren meer naar de kosten van verduurzaming dan naar het rendement. Dat blijkt uit een telefonische rondgang van Cobouw langs verschillende deskundigen. De reacties maken duidelijk dat leegstaand vastgoed betere kansen heeft bij herbestemming nadat het energiezuinig is gemaakt. Ook maatregelen om bijvoorbeeld de temperatuur en de lichtinval te optimaliseren dragen daartoe bij.

In het derde kwartaal van 2014 is het Europees beleggingsvolume sterk gegroeid, zo blijkt uit het laatste onderzoek van CBRE. Er werd voor 48,4 miljard euro in Europees vastgoed belegd, waardoor het volume voor de eerste drie kwartalen van 2014 op 133 miljard euro uitkomt. Dit is ruim een kwart hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Met name Spanje en Ierland lieten recordvolumes zien, omdat beleggers zich in hun zoektocht naar rendement op de non-core markten hebben gericht. In Ierland werd met 1,6 miljard euro zelfs het hoogste kwartaalvolume ooit geregistreerd. Ook andere middelgrote markten noteerden een sterke groei op jaarbasis, waaronder Portugal (+50 procent), Italië (+40 procent) en Nederland (+35 procent).

Wereldhave koopt in Frankrijk zes middelgrote winkelcentra van Unibail-Rodamco. Met de deal is een bedrag van 850 miljoen euro gemoeid. Het netto aanvangsrendement bedraagt 5,5 procent. Door de acquisitie zet Wereldhave een forse stap met zijn groeistrategie. Het Nederlandse beursgenoteerde vastgoedfonds was nog niet actief in de Franse winkelmarkt. Wel bezit het kantoren in Parijs. Met de aankoop beschikt Wereldhave meteen over een kritische massa in die sterk concurrerende markt die wordt gedomineerd door grote partijen zoals Unibail-Rodamco en Klépierre.

Industrieel vastgoedbedrijf Prologis heeft een distributiecentrum van 42.300 m² aangekocht in Born. De aankoop is gedaan door Prologis European Logistics Partners Sarl. De koopsom bedraagt 24,75 miljoen euro. Prologis heeft in Born al 58.000 m² in bezit. Daar komt nu dus 42.300 m² aan distributieruimte bij. 'De locatie heeft een strategische ligging door de nabijheid van een grote rail- en bargeterminal en is inmiddels vrijwel volledig verhuurd aan logistieke dienstverleners. Met de acquisitie wordt de positie van Prologis in Born aanzienlijk versterkt', aldus Bram Verhoeven, SVP Country manager Prologis Benelux.

Volgens de vastgoedvermogensbeheerder biedt de Nederlandse woningmarkt de beste perspectieven. ‘Herstel in Nederland en het buitenland zorgt ervoor dat vastgoed weer een belangrijk positieve bijdrage levert aan de dekkingsgraden van pensioenfondsen.’ Zegt Syntrus Achmea Real Estate & Finance in zijn vooruitblikken voor 2015-2016 op de Nederlandse markt voor vastgoed en hypotheken en de buitenlandse onroerendgoedmarkt. Volgens de vastgoedvermogensbeheerder biedt de Nederlandse woningmarkt de beste perspectieven. 'Op korte termijn verwachten we een waardegroei omdat de bouwproductie duidelijk achterblijft bij de snel aantrekkende vraag. Op lange termijn zijn de perspectieven gunstig vanwege de aanhoudende bevolkingsgroei.

Toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft na onderzoek stelling genomen tegen het rekenen van dubbele bemiddelingskosten bij huur en verhuur. Eerder heeft een verbond van makelaars zich hier al duidelijk tegen uitgesproken. Als er werkzaamheden voor de verhuurder worden verricht, mogen er geen bemiddelingskosten aan de consument worden gerekend.

H&M heeft met Maison de Bonneterie een langjarig huurcontract afgesloten voor twee monumentale winkels in Amsterdam en Den Haag. H&M zal op deze locaties in het najaar van 2015 twee flagship stores van het hoogste niveau openen. De winkelruimtes krijgen een luxueuze inrichting in harmonie met de historische details. De winkel aan het Rokin in Amsterdam heeft een oppervlakte van circa 5000 m², verdeeld over zeven verdiepingen. Het warenhuis met opvallende entree op de hoek van de Gravenstraat en het Buitenhof in Den Haag beschikt over circa 4500 m², verdeeld over zes verdiepingen.

Nieuwe kansen voor Nederlands industrieel vastgoed en hoogwaardige bedrijventerreinen zullen ontstaan als productie van consumentengoederen in de toekomst dichter bij de consument gaat plaatsvinden. Door nieuwe, schone technologie en een groeiende vraag naar gepersonaliseerde producten zullen producenten ervoor kiezen om zich dichtbij de afzetmarkten te vestigen. Dit blijkt uit het rapport Getting Closer to the Customer van Colliers International. Door de locatie en de goede infrastructuur in Nederland zijn miljoenen consumenten in West-Europa te bereiken. Ontwikkelingen als 3D-printen, robotisering, e-commerce en big data zorgen ervoor dat zowel de vraag en het aanbod veranderen. Hierdoor wijzigt de supply chain ingrijpend.

Bayside Capital heeft zes kantoorgebouwen en een winkelcentrum gekocht van IVG Institutional Funds. Het totale metrage van deze portfolio bedraagt circa 52.000 m2 en de aankoopsom circa €70 miljoen. Het portfolio betreft de kantoorgebouwen Riva in Den Bosch, Holland Office Center in Hoofddorp, Brandweer in Amsterdam, Gemini toren in Capelle a/d IJssel, Bahialaan 200 in Rotterdam en Armada in Naarden; alsmede het winkelcentrum Hof van Gelderland in Ede. Bayside Capital is een dochteronderneming van de Amerikaanse private equity investeerder H.I.G. Capital, welke een belegd vermogen heeft van meer dan €15 miljard. Met deze aankoop versterkt Bayside Capital haar positie in de Nederlandse vastgoedmarkt.

Sinds 2011 is in Amsterdam bijna 340.000 m2 aan leegstaande kantoorruimte omgebouwd tot hotel, woonruimte of creatieve broedplaats. Dankzij deze kantorentransformatie loopt de leegstand in de hoofdstad niet verder op. Dat schrijft het college van burgemeester en wethouders in een rapportage. Amsterdam had zichzelf tot doel gesteld tot 2014 minimaal 200.000 m2 kantoorruimte uit de markt te halen en om te zetten naar andere functies. Het gemeentebestuur denkt dat eind 2014 ongeveer een derde van alle opgeleverde nieuwbouwwoningen een transformatieproject is in een voormalig kantoorpand.

Het vertrouwen in de Nederlandse vastgoedmarkt blijft groot. Beleggers zijn de komende 1,5 jaar niet alleen van plan meer te beleggen in onroerend goed, ook de risicobereidheid neemt fors toe. Durfden partijen tot voor kort alleen klasse A-kantoren (core) te kopen, nu kondigen ze aan bijna de helft van de aankopen in de meer risicovolle value add-, opportunistic- en distressed-kantoren(portefeuilles) te doen. Dat hebben 34 professionele investeerders aan vastgoedadviseur JLL laten weten. Voor de 23e keer peilde JLL het beleggingsbeleid van in Nederland actieve professionele vastgoedpartijen.

De verhuurdersheffing kost particuliere vastgoedbeleggers ruim 300 miljoen euro in de periode 2013- 2017. Dat concluderen onderzoekers Harry van der Heijden en Cor Lamain van TU Delft na een studie in opdracht van Vastgoed Belang, de brancheorganisatie van particuliere beleggers. De inkomsten uit extra toegestane huurverhogingen bedragen nog geen 60 procent van de te betalen verhuurdersheffing. Beleggers kunnen de huur niet overal verhogen met de maximale toegestane percentages boven de inflatie, omdat dan leegstand dreigt. De Tweede-Kamercommissie Wonen wil af van het stelsel dat de huurprijzen in Nederland bepaalt en van de verhuurdersheffing oplopend tot 1,8 miljard euro in 2017 die verhuurders moeten afstaan aan het Rijk.

Wereldhave heeft overeenstemming bereikt met de Spaanse beursgenoteerde belegger Axia Real Estate over de verkoop van de Spaanse portefeuille ter waarde van €99,5 miljoen. De retailbelegger richt zich op de exploitatie van middelgrote winkelcentra in Nederland, België en Finland en duurzame kantoren in Parijs. De deal betreft twee kantoorgebouwen en een distributiecentrum in Madrid en het winkelcentrum Planetocio. Dit centrum met retail en leisure omvat 22.666 m² met 93 winkels. De opbrengst ligt vier procent hoger dan de boekwaarde per 30 juni 2014 (€91,8 miljoen euro).

Beleggingen in niet-genoteerde vastgoedfondsen hebben in het tweede kwartaal van 2014 wereldwijd gemiddeld een totaalrendement opgeleverd van 2,9 procent. Dat is het hoogste niveau sinds maart 2011. Dit blijkt uit de IPD Global Quarterly Property Fund Index. Het rendement op basis van de twaalf maanden voorafgaand aan 30 juni 2014 kwam uit op 11,4 procent. Daarmee doen de niet-genoteerde vastgoedfondsen het als beleggingscategorie beter dan obligaties, maar minder goed dan aandelen en genoteerde vastgoedfondsen.

Met een nieuwe strategie wil minister Blok van Wonen en Rijksdienst nieuwe bestemmingen vinden voor leegkomende rijkskantoren, kazernes en defensieterreinen, gevangenissen, rechtbanken en andere panden van het Rijk. In totaal gaat het om 900.000 m2 kantoren en 1,9 miljoen m2 overig vastgoed dat Blok vóór 2020 wil afstoten.

BAM Danmark heeft opdracht verworven van de Technische Universiteit van Denemarken (DTU) voor de bouw van kantoor 345C op de campus van DTU in Kongens Lyngby, vijftien kilometer ten noorden van Kopenhagen. Met de bouw is een contractsom gemoeid van circa €4,5 miljoen. Het is de eerste utiliteitsbouwopdracht voor BAM in Denemarken.

BREEAM-NL, de beoordelingsmethode om de duurzaamheidprestatie van gebouwen te bepalen, is er niet alleen voor nieuwe gebouwen. Het heeft ook een keurmerk om sloopprojecten te beoordelen op duurzaamheidsprestaties: BREEAM-NL Sloop & Demontage. Sloopprojecten worden beoordeeld op een achttal onderdelen: Management, Gezondheid, Energie, Transport, Water, Materialen, Landgebruik & Ecologie en Vervuiling.

Het beleggingsvolume in de Nederlandse markt voor bedrijfsruimte bedroeg in de eerste helft van 2014 700 miljoen euro, 165 procent meer dan in dezelfde periode van vorig jaar. Dat meldt CBRE in zijn Marketview The Netherlands Industrial. De ruime verdubbeling van het beleggingsvolume weerspiegelt volgens CBRE het herstel in de Nederlandse transportsector. Het aantal faillissementen bij logistieke bedrijven daalt, nu de aantrekkende binnenlandse vraag en internationale handel hogere vrachtvolumes genereren. Hoewel de totale leegstand van Nederlandse bedrijfsruimte nu nog maar mondjesmaat afneemt, wordt het aanbod van moderne logistiek kleiner. Er is nog 144.000 m2 beschikbaar met een bouwjaar vanaf 2009 en nog 21.000 m2 logistiek vastgoed van na 2010.

Schiphol investeert minimaal 500 miljoen euro in de vernieuwing van pier A om de groei van het aantal reizigers op te vangen. Dat meldt de nationale luchthaven bij de aankondiging van een marktconsultatie voor het project op 11 september 2014. Op de bijbehorende terminal komen ook winkels en horeca. Naar verwachting groeit het aantal reizigers het komend decennium van 52,5 miljoen naar 65 miljoen per jaar. In 2013 begon daarom de uitvoering van een masterplan dat voorziet in centrale security, vernieuwing van lounge 2 en de bouw van een nieuwe pier A met terminalfaciliteiten. Voor dat laatste project vindt Schiphol traditionele oplossingen niet meer toereikend. ‘Er zijn nieuwe en innovatieve antwoorden nodig die leiden tot slimmere, duurzamere, veilige en goedkope oplossingen.’

De meeste huurovereenkomsten voor commerciële bedrijfsruimten bevatten een bepaling die ervoor zorgt dat de huurprijs jaarlijks wordt aangepast aan de algemene prijsontwikkeling. Een dergelijke bepaling wordt ook wel kortweg de indexatieclausule genoemd. Deze indexatieclausule is een van de redenen waarom beleggen in vastgoed zo aantrekkelijk is. Het directe rendement is hierdoor beschermd tegen inflatie.

Naar aanleiding van de ‘uitzonderlijke koersbeweging’ van het aandeel BAM afgelopen vrijdag meldt Nederlandse grootste beursgenoteerde bouwer/ontwikkelaar dat het in het afgelopen halfjaar quitte heeft gedraaid. Dat meldt BAM in een tussentijds bericht vandaag. De definitieve halfjaarcijfers volgen over anderhalve week.

Beursgenoteerd vastgoed in Azië en de Pacific rendeert niet alleen beter dan obligaties en aandelen, maar ook beter dan genoteerd vastgoed in Amerika. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van APREA, de branchevereniging voor genoteerd vastgoed in Azië en Pacific. Het onderzoek maakt gebruik van de vorig jaar gelanceerde APREA Composite index voor Azië en de Pacific. De onderzochte data reiken terug tot de Aziëcrisis van 1997. Na een dieptepunt van twintig procent tien jaar geleden, maakt de regio nu 35 procent uit van de wereldwijde beursgenoteerde vastgoedsector. Niettemin zijn fondsen uit Azië en de Pacific (Australië en Nieuw-Zeeland) met een weging van dertien procent zwaar ondervertegenwoordigd in de portefeuilles van mondiaal opererende beleggers in beursgenoteerd vastgoed.

De Poolse dochter van ING heeft een lening van 174 miljoen euro gearrangeerd voor Logicor. Logicor is het platform voor investeringen in logistiek vastgoed in Europa van de Amerikaanse vermogensbeheerder Blackstone. De financiering is bestemd voor de overname van een portefeuille van zes logistieke objecten met een metrage van 200.000 m2 in Tsjechië en Polen. De objecten zijn volledig verhuurd. Huurders zijn onder meer Amazon, DSV, Saint-Globian, UPS, Ceva, Huhtamaki, Nagel, Rohlig en Hellman. De objecten zijn onder meer gesitueerd in Krakau en Praag

Unibail-Rodamco verkoopt voor €931 miljoen zes winkelcentra in verschillende steden in Frankrijk aan Carmila, het vastgoedbedrijf van supermarktgigant Carrefour. De centra hebben een totaal vloeroppervlakte van ruim 286.000 m². Eerder verkocht branchegenoot Klépierre, die dinsdag een bod uitbracht op Corio, ook al een portefeuille aan Carrefour en acht beleggers. Onder de beleggers was ook Blue Sky Group, de pensioenbelegger voor KLM. Toen ging het om 126 kleine en middelgrote winkelcentra in Frankrijk, Spanje en Italië met een totaal oppervlakte van 478.000 m². De aankoopsom was €1,98 miljard en Carrefour had naar verluidt een aandeel van 42 procent

De Britse vastgoeddochter van BAM heeft kantorenpark Fore Business Park verkocht aan de Britse vastgoedonderneming IM Properties voor 25 miljoen euro. Het kantorenpark ligt nabij Solihull, ten zuiden van Birmingham. Fore Business Park ligt aan de snelweg M42 en biedt, verdeeld over de twee gebouwen Fore 1 en Fore 2, ruim 6.000 m2 kantooroppervlakte. Daarvan is 85 procent verhuurd. Het kantorenpark omvat eveneens ruim twee hectare grond, waarbij vergunning is verleend om twee nieuwe kantoorgebouwen te realiseren met een oppervlakte van in totaal 8.000 m2.

In het eerste halfjaar van 2014 is in Nederland voor een waarde van ruim vier miljard euro commercieel vastgoed van eigenaar veranderd. Dit is maar liefst 79 procent boven het halfjaarvolume van het jaar 2013 (2,24 miljard euro).

Bouwinvest ziet maatschappelijk verantwoord ondernemen niet als een doel op zich, maar als integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. ‘Investeren met aandacht voor milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur is een voorwaarde om op lange termijn succesvol te zijn voor onze stakeholders en daarmee Bouwinvest zelf’, aldus Dick van Hal, CEO Bouwinvest, in een toelichting op de MVO-prestaties van het bedrijf.

De opname van zowel kantoor- als bedrijfsruimten is in de eerste helft van dit jaar toegenomen met respectievelijk 4 procent en 2 procent, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Het aanbod nam in beide categorieën opnieuw toe. De opname van kantoorruimte groter dan 500 m2 steeg van 416.000 m2 vorig jaar naar ruim 431.000 m2 over de eerste zes maanden van 2014. De stijging ontstond vooral in het tweede kwartaal. In de eerste drie maanden omvatte de opname ruim 137.000 m2 kantoorruimte. In het tweede kwartaal werd een enorme stijging genoteerd met 114 procent tot bijna 294.000 m2. De opname steeg mede door omvangrijke onttrekkingen van kantoorruimte voor onder meer woningen en hotels.

CBRE Global Investors heeft namens het CBRE Dutch Office Fund (DOF) 32 Nederlandse kantoorgebouwen verkocht aan een vehikel van vermogensbeheerder Lone Star Funds. Volgens betrouwbare bronnen heeft Lone Star 385 miljoen euro betaald. De portefeuille heeft een omvang 302.000 m2 en ligt in twaalf verschillende steden, verspreid over Nederland. In de portefeuille zit onder andere het WTC Papendorp in Utrecht, De Haagse Arc in Den Haag, de Coolse Poort in Rotterdam en Gelissendomein in Maastricht. De verkoop volgt op de recent afgeronde strategische heroriëntatie van het DOF, die resulteerde in een aanpassing van de fondsstructuur en condities. Dit heeft geleid tot een betere liquiditeit voor de beleggers en vergroot de mogelijkheden om waarde toe te voegen.

Chinese en Zuid-Koreaanse beleggers richten hun vizier om hun portefeuilles verder te diversifiëren, steeds vaker op vastgoedmarkten in de Eurozone. Dat stelt EPRA, de Europese brancheorganisatie van beursgenoteerd vastgoed, naar aanleiding van recent werkbezoek aan de regio. ‘De trip was een echte eyeopener voor ons, omdat Aziatische beleggers nu duidelijk aangaven dat de Eurozone helemaal bovenaan het lijstje staat voor buitenlandse vastgoedbeleggingen. Naar hun mening zijn zij te zwaar belegd in de Verenigde Staten en Londen. Ze zijn daarbij ook duidelijk geïnteresseerd in beursgenoteerd vastgoed, gezien het aantrekkelijke dividendrendement’, aldus EPRA-voorzitter Serge Grzybowski.

Over het algemeen zijn opdrachtgevers van bouwprojecten tevreden over het bouwproces en over het eindresultaat. Gemiddeld geven zij een 7,6 voor de manier waarop de opdrachtnemer te werk gaat en een 7,8 voor het opgeleverde product. Zeventig procent zegt een volgende keer weer met dezelfde opdrachtnemer te willen samenwerken. Dat blijkt uit een onderzoek dat het Actieteam Professionalisering Opdrachtgeverschap, onderdeel uitmakend van de Actieagenda Bouw, heeft laten uitvoeren.

In de eerste helft van 2014 hebben verplaatsende en groeiende organisaties in Nederland 486.000m2 kantoorruimte opgenomen: 0,1 procent meer dan dezelfde periode in 2013. In totaal staat 7,8 miljoen vierkante meter kantoorruimte leeg. Dat is 15,7 procent van de totale kantorenvoorraad: 0,2 procent meer dan eind 2013. Het aanbod daalde met 1,4 procent naar 8,208 miljoen vierkante meter. Dit blijkt uit de gepubliceerde halfjaarlijkse factsheets van DTZ Zadelhoff. De gemiddelde huurprijs daalde met 1 procent naar 132 euro per vierkante meter per jaar vergeleken met eind 2013. De totale kantorenvoorraad verminderde in deze periode met 0,2 procent naar 49.585 miljoen vierkante meter.

Het huurprijsniveau van winkelruimte is vrijwel nooit de hoofdreden waarom een winkel het niet redt. Winkeleigenaren zijn zelfs in bepaalde gevallen bereid retailers tegemoet te komen, mits het huurrecht flexibel wordt. ‘Bovendien stijgen de huren op A1-locaties niet meer en zijn de huren op vooral mindere locaties in veel gevallen al (tijdelijk) verlaagd’, zegt Frank van Blokland, directeur van de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed (IVBN), in reactie op onderzoek van Inretail.

Syntrus Achmea Real Estate & Finance en Provast gaan het leegstaande kantoorgebouw aan de Kortenaerkade te Den Haag herontwikkelen tot appartementen. Het imposante plan heeft een volume van maar liefst 15.000 m2. Het gebouw, dat deel uitmaakte van de Vermeer-portefeuille van de Duitse fondsaanbieder Bankhaus Wölbern, wordt getransformeerd naar 146 vrije sector huurappartementen, 3 vrije huursector stadswoningen en 4 penthouses voor de verkoop. Daarnaast is op de begane grond 500 m2 beschikbaar voor winkels en horeca en beschikt de locatie over 100 parkeerplaatsen.

De franchiseketen Primera ziet kansen om haar winkelnetwerk verder te laten groeien van 455 naar 500 vestigingen. Daarbij zullen de online activiteiten, eigen e-commerce en afhaalpunten, een steeds grotere rol gaan spelen. Primera is naar eigen zeggen de grootste franchiseketen van Nederland.

Het wordt makkelijker om een zogeheten 'mantelzorgwoning' te bouwen voor een naaste die zorg nodig heeft. Minister Blok (Wonen) en staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) maakten woensdag bekend dat er geen vergunning meer nodig is om zo'n soort woning aan of bij het eigen huis te realiseren. Dat is goed nieuws voor ontwerpers en bouwers van dit soort woningen.

Regus, grootste aanbieder van flexibele werkoplossingen, heeft de Nederlandse aanbieder van flexibele kantoorruimte Spaces overgenomen. Het bedrijf heeft een netwerk van meer dan 1.800 business centres in 102 landen. De ruimten zijn van alle gemakken voorzien en mensen kunnen hier altijd neerstrijken om te werken, of dat nu een paar minuten is of een paar jaar. Bedrijven als Google, Toshiba en GlaxoSmithKline hebben voor Regus gekozen om flexibele werkomstandigheden te creëren. Regus is in 1989 opgericht in Brussel, heeft zijn hoofdkantoor in Luxemburg en is genoteerd aan de beurs van Londen.

Energie van het park, voor het park. Dát is de filosofie achter het Solar Project, het duurzaamheidsproject op Businesspark Nieuw-Vennep Zuid waar een team van specialisten hard aan werkt. Door zonnepanelen te plaatsen op de daken van de gebouwen op het park moet het bedrijventerrein niet alleen zelfvoorzienend worden in de energielevering: overgebleven energie moet zelfs worden doorverkocht aan particulieren in omringende postcodegebieden.

De studentenhuisvesting 'Campus' in Diemen-Zuid is opgeleverd. Vijf verouderde kantoorgebouwen van het complex Diemervijver, met in totaal circa 50.000 m2 BVO, zijn getransformeerd tot de enige Nederlandse studentencampus naar Amerikaans model.

De nieuwe coalitie van de Gemeente Amsterdam, bestaande uit D66, VVD en SP wil naar een nieuw systeem van eeuwigdurende erfpacht. Tevens wil zij de bouwproductie opvoeren naar 5000 sociale (huur)woningen per jaar en verkoopt voor €250 miljoen aan gemeentelijke bezittingen, waaronder veel vastgoed.

Op 18 juni is het Hörsaalgebäude in Osnabrück (Duitsland) officieel geopend. Het universiteitsgebouw vormt een onderdeel van het masterplan voor de campus en omvat maar liefst acht collegezalen, 24 vergaderzalen, vier projectruimtes en 1000 m2 open studie-landschap.

Het Nederlandse bedrijf Benthem Crouwel heeft zowel het gebouw als het meubilair en interieur ontworpen.

De transformatie van een leeg zorgcomplex levert de Gemeente Amstelveen 95 betaalbare woonruimtes op. Het volledige transformatieproces van het verlaten zorgcomplex heeft slechts vijf maanden geduurd. Eigenaar Woonzorg Nederland, de Gemeente Amstelveen en leegstandbeheerder Camelot sloegen de handen ineen en wisten zo het voormalige zorgcomplex, dat bijna een jaar leeg heeft gestaan, met succes terug te geven aan de wijk Groenhof

De Rijksgebouwendienst heeft het voornemen om het consortium StruktonHurks, bestaande uit Strukton, Hurks en Heijmans, aan te wijzen als geselecteerde Inschrijver voor het project Nieuwe Huisvesting RIVM en CBG. Dit komt voort uit de aanbestedingsprocedure die in 2012 is gestart. De nieuwe huisvesting voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport komt op het Utrecht Science Park. Het betreft de huisvesting van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en het agentschap van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. De definitieve gunning staat 14 juli 2014 gepland.

De tijden van morsige studentenkamers lijken ver achter ons. Gisteren werd het 'Huis met 605 kamers', een nieuw, luxueus en zeer energiezuinig studentencomplex in de Amsterdamse Watergraafsmeer feestelijk ingewijd. Aan huurders bepaald geen gebrek: in een mum van tijd wist studentenhuisvester DUWO alle kamers te verhuren. Het succes smaakt naar meer want de vraag is groot.

OVG heeft The Edge verkocht aan de grootse aanbieder van Duitse open end fondsen, Deka Immobilien. In de markt is vernomen dat The Edge aangekocht is voor een bedrag rond de €200 miljoen. Het enige dat Deka en OVG over de prijs willen zeggen is dat het de grootste single asset deal van het jaar is. The Edge, gevestigd aan de Amsterdamse Zuidas, heeft een omvang van 40.000m² en wordt dit najaar in gebruik genomen. Het pand is langjarig gehuurd door Deloitte en AKD.

Tien gemeenten, waaronder Amsterdam en Rotterdam starten een benchmark voor maatschappelijk vastgoed. Daarvoor delen zij data rondom de duurzaamheid van dergelijk vastgoed. Toetsing, bijsturing en verantwoording van het duurzaamheidsbeleid is het doel. Bovendien is de benchmark een verbindende factor in de kennisuitwisseling van gemeenten. Bij gemeenten staat duurzaamheid hoog op de politieke agenda. De verduurzaming van de maatschappelijke vastgoedportefeuille is daarin een belangrijk onderdeel. Hiervoor willen zij doelstellingen als energie- en CO2-reductie verantwoorden en meetbaar maken.

Unica is gecertificeerd voor het ontwerp, de realisatie en het beheer van warmte-koudeopslagsystemen.De technisch dienstverlener is als eerste in Nederland positief getoetst. Bedrijven moeten vanaf 1 oktober van dit jaar erkenning hebben van overheidsinstantie Bodem+.

De Belgische BAM-dochter Interbuild N.V, actief in Vlaanderen en Brussel voor utiliteitsbouw- en appartementenprojecten, heeft een grote opdracht in de wacht gesleept. Het mag Campus Beringen realiseren en onderhouden.

Beringen is, na Hasselt en Genk, de op twee na grootste stad in de provincie Limburg. Interbuild zal de school met een bouwwaarde van bijna 42 miljoen Euro in 26 maanden realiseren.

Het distributiecentrum van ontwikkelaar en belegger Dok Vast op bedrijventerrein Vossenberg II in Tilburg mag zich het meest duurzame distributiecentrum van Nederland noemen. De Dutch Green Building Council heeft Dok Vast, na gebouwcontroles door assessor ingenieur Esther Ruijgvoorn, eind april het 5 sterren BREEAM-NL Nieuwbouw Oplevercertificaat (Outstanding) toegekend voor het uiterst duurzame pand, met de hoogste score ooit behaald. Namelijk 91,17 procent.

Terwijl de economie herstelt, maken bedrijven in de FoodValley regio al een flinke stap vooruit. In Nijkerk, waar veel voedselproductiebedrijven zijn gevestigd, werken twee topbedrijven aan uitbreiding en nieuwbouw. Vreugdenhil Dairy Foods bouwt een nieuw hoofdkantoor en even verderop verrijst het nieuwe logistiek centrum van de Bieze Food Group. Beide bedrijven zetten hoog in op duurzaamheid.

De technische installatiebranche gaat in samenwerking met de overheid investeren in het ontwikkelen van ‘green skills’. Om energie te besparen, moeten er veel aanpassingen worden gedaan in het landelijke vastgoedbestand en daarvoor is nieuwe kennis nodig. Naast energiebesparing voor de samenleving moet het plan werkgelegenheid opleveren voor de sector.

Het gedachtegoed van de Dutch Green Building Council (DGBC) en de Stichting Living Daylights (SLD) vertoont veel overeenkomsten. Reden voor beide partijen om per 1 juni een samenwerking aan te gaan. Zowel de DGBC als SLD richten zich op gezondheid en comfort in gebouwen. Beide willen kennis en inspiratie samenbrengen om de markt ervan te overtuigen dat investeren in gezonde gebouwen met veel daglichttoetreding loont.